Gebelik süresince anne bedeninde hem fizyolojik hem de psikolojik değişiklikler oluşur. Kişinin bedeninde kendi genetik yapısında bir oluşumun büyümesi ve gelişmesinin kabullenilmesi kolay bir şey değildir. Her kişinin yaşadığı değişim ve bunlara adaptasyon süreci farklı olduğundan bazılarında sinirlilik ve hassasiyet olurken bazılarında depresyon görülür. Bu süreçte anne ile birlikte babada da psikolojik değişimler olur. Erkeklerden farklı olarak kadınlarda psikolojik değişim dinamiktir ve gebeliğin her döneminde farklı bir ruh hali oluşabilir. Bu durumu doktoruna söylemekten anne olmanın sorumluluğunu taşıyamadığının varsayımı üzerinden çekinebilir. Aksine doktorlar ve anne ile ilgilenen sağlık çalışanları özellikle annenin ruh halinin iyi olmasına özellikle dikkat etmektedirler.
Gebelik boyunca vücutta hızlı ve sürekli hormonal değişimler olmaktadır. Bu değişimler duygu durumunu etkilemektedir. Aynı zamanda bu değişimler anneliğe hazırlama, anne bebek ilişkisinin ve eşi ile ilişkilerinin sağlıklı olması açısından önemlidir. Annenin bu iniş çıkışlarının farkında olması önemlidir. Bunun farkındalığı aynı zamanda annenin mevcut ruhsal problemlerinin erken tanı ve tedavisi açından da önemlidir.
Kaygı:
Gebelikteki hormona değişimlerin beyin dokusundaki kimyasal reaksiyonları etkilediği gösterilmiştir. Bu etkileşimler anne adayında kaygıya neden olmaktadır. Kaygı durumuna sokan sebepler kontrol altına alınamaz ve durum gittikçe kötüleşebilir. Yaşanılan durumdan dolayı hafif kaygı düzeyi normal kabul edilir. Fakat bu durum günlük hayatı etkileme aşamasına gelirse mutlaka düzeltilmeye çalışılmalıdır.
Duygu Durumda Değişimler:
Sebep hormonal ani değişimlerdir. Bir dakika önce normal bir durumda iken bir saat içerinde aşırı kaygılı bir durum oluşabilir. Normal kabul edilen bir durumdur.
Unutkanlık:
Yine hormonal değişimler ve vücuttaki mineral vitamin dengesindeki değişimlerden dolayı bir konuya yoğunlaşarak dikkatini verme kolay olmayabilir. Aşırı dikkatli biri iken gebelikte konsantre olamama ve unutkanlık gibi istenmeyen durumlar oluşabilir fakat bunları hepsi geçici kabul edilir.
Fiziksel Değişimlerin Oluşturduğu Etkiler:
Kilo alımı her ne kadar bebek için gerekli kabul edilse de anne açısından bazı psikolojik durumlara yol açar. Dış görünüm, gebelik lekeleri ve sivilceler gibi oluşan normal değişimler tolere edilmeyebilir. Çekici olmama ve depresif ruh hali gibi olumsuz etkiler görülür. Bu konu hakkında kaygı ve soru işaretleri mutlaka doktor, sağlık çalışanı veya eş ile konuşulmalıdır. Bu aşırı rahatlama sağlayacak ve akla gelmeyen çözüm yolları bulunmasına yardımcı olabilecektir.
Gebeliğin her üç döneminde de farklı psikolojik değişiler oluşabilir:
Gebeliğin İlk 3 Ayı:
Her ne kadar dış görünümde belirgin değişimler olmasa da çeşitli hormonal değişimler olur. Bulantı, halsizlik, uyku hali gibi değişimler gelişebilir. Sık ve ani duygu durum değişiklikleri olabilir. Bu iniş çıkışlar değişik duygusal farklılıklar yaratır. Yeteri kadar dinlenme fırsatı bulamama ve az uyku uyuma durumu daha olumsuz bir sürece sokabilir. Yoga ve meditasyon gibi gevşeme yöntemleri ve durumun konuşulması rahatlama sağlayacaktır.
Gebeliğin İkinci 3 Ayı:
Bu dönemde daha hafif duygusal değişimler olabilir. Sabah yorgunluğu, halsizlik, depresif durum gibi ilk dönem şikayetler azalmaktadır. Bebek hareketlerini hissetmeye başlayınca anne kendini daha mutlu hissetmeye başlayacaktır. Vücut yağ dağılımı ile ilgili görünüm açısından özgüven gelişecektir. Bu değişiklikler ister istemez eş ve çevre ile ilişkileri de etkileyecektir.
Gebeliğin Üçüncü 3 Ayı:
Fiziksel ve duygusal olarak doğuma hazırlanma evresidir. Doğum ve sonrası bebek bakımı işe ilgili yoğun kaygılar yaşanabilir. Psikolojik durumu bozan boyun, bacak, bel ağrısı gibi durumlar oluşur. Tüm bunlar kaygı ve korku durumunu zamanla arttırır. Bu olumsuzluklar bebeği de etkileyebileceği için mümkün oldukça sakin kalmaya çalışılmalıdır. Bu dönemde özellikle eş ve diğer aile üyeleri tarafında destek sağlanması önemlidir. Önemsiz konular hakkında ciddi endişe ve sinirlilik durumu oluşabilir. Olayın temel psikolojik etkisi anlaşılırsa bu sürecin daha rahat geçeceği bilinmelidir.
Gebelik dönemi bir gelişim, değişim ve çeşitlilik durumudur. Bir taraftan stres ve kaygı oluşurken diğer taraftan bebek açısından olumlu düşünceler oluşacaktır. Gebelikte annenin hissettiği duyguların hepsini bebek de hissedecektir. Rahat ve sakin bir gebelik geçirildiği sürece bebek de mutlu ve sakin bir ortamda gelişme imkânı bulacaktır.
